Metody badawcze wyróżniane w pracach licencjackich

Osoby, które piszą swoją pierwszą w życiu pracę naukową (pracę licencjacką, czyli - potocznie mówiąc - "licencjat") muszą zaznajomić się z wykorzystaniem metod badawczych. Podstawowa definicja określa je jako wszelkie metody analizy wybranego tematu oraz sposoby pracy, pozwalające na gromadzenie informacji i wyciąganie wniosków. Ich zastosowanie ma umożliwić studentowi sformułowanie częściowych oraz końcowych wniosków dla celów pracy licencjackiej.

Jakie są metody badawcze w pracy licencjackiej?

Wybór tematyki w pracy w dużej mierze determinuje zastosowanie konkretnych narzędzi badawczych. W sposób oczywisty metody stosowane w naukach społecznych czy humanistycznych będą odmienne od tych użytych w naukach ścisłych. Metody badawcze można jednak podzielić na kilka podstawowych grup. Najczęściej spotyka się rozróżnienie badań na materiałach źródłowych oraz badań własnych.

Zaangażowanie źródeł naukowych obejmuje przykładowo przegląd całej dostępnej w dziedzinie pracy bibliografii. Może to dotyczyć zarówno druków zwartych, czasopism, prac naukowych (również tych nigdy nieopublikowanych), akt zgromadzonych w archiwach. Różna może być dostępność przedmiotowych dokumentów: niektóre mogą znajdować się w ogólnodostępnych bibliotekach lub zbiorach, inne - w mniej korzystnych dla nas lokalizacjach. Nakład pracy studenta, związany z dotarciem do nich może więc w sposób znaczący się różnić.

Badania własne

Druga spośród omawianych grup badań, czyli badania własne, w dużej mierze wymagają kreatywności i pomysłowości od osoby piszącej. Ta grupa metod badawczych obejmuje przede wszystkim różnego rodzaju wywiady, analizy czy prace projektowe studenta. Osoba, pisząca pracę licencjacką, musi więc bazować przede wszystkim na zdobytej wiedzy i własnych umiejętnościach. Niezwykle ważne są też kompetencje naukowe autora i jego podejście do omawianego w pracy zagadnienia. Analiza w tym zakresie jest często wynikową dotychczasowej nauki studenta: uwidacznia jego osobiste preferencje i zaangażowanie w konkretne tematy. Oczywiście nie można pominąć roli promotora, którego zadaniem jest odpowiednie ukierunkowanie wysiłków piszącego. W tym kontekście warto potraktować proces pisania pracy licencjackiej jako swoisty test zastosowania metod badawczy studiowanej przez nas dziedziny nauki, jej specyficznych narzędzi i metod wnioskowania.

Już na etapie formułowania konspektu pracy warto zastanowić się nad tym, jakie metody badawcze mogą i powinny być w niej użyte. Dzięki temu w dalszych fazach prac nie zostaniemy w niemiły sposób zaskoczeni obowiązkami, związanymi z konkretnym etapem prac. Będziemy z góry wiedzieć, z jakimi instytucjami czy osobami prywatnymi będziemy zmuszeni się skontaktować, jakie źródła przebadać, jakie archiwa odwiedzić. Przykładowo - ewentualne wyjazdy do instytucji, zlokalizowanych daleko od miejsca naszego pobytu, będą mogły zostać odpowiednio wcześnie zaplanowane.