Co daje mindfulness? Na czym polega trening uważności?

Mindfulness to trening umysłu, który pozwala skierować uwagę na to, co dzieje się w najbliższym otoczeniu. Koncepcja ta, w przeciwieństwie do wielu innych ideologii, przeszła próbę czasu, wpisując się na stałe w codzienność osób, chcących poradzić sobie z napięciem i negatywnymi emocjami. Dziś mindfulness doczekał się sporej liczby badań, potwierdzających wnioski, płynące z poprzednich analiz, prowadzonych przez specjalistów na przestrzeni lat.

Profilaktyka depresji w oparciu o koncepcję mindfulness

Depresja to zaburzenie, które dotyka coraz większą część społeczeństwa. Niestety, jest to również choroba nawracająca, a jeden epizod znacznie zwiększa ryzyko pojawienia się kolejnych. Jak potwierdzają badania, ci, którzy choć raz zmagali się z depresją, w 22% przypadków ponownie doświadczają jej epizodów w późniejszych latach. (Keller et. al., 1983 za: Zindel, Williams, Teasdale, 2017) Zaburzenia depresyjne mogą mieć również trwały charakter, prowadząc w konsekwencji do prób samobójczych. Opracowanie skutecznej terapii jest więc niezwykle ważne, zwłaszcza we współczesnej rzeczywistości w której depresja dotyka coraz młodsze osoby.

NICE (National Institute for Health and Care Excellence) od lat wyznacza wytyczne dla lekarzy, tworząc również powszechnie uznawane standardy medyczne. Organizacja ta uznała, że mindfulness, czyli trening uważności, może być jedną z najważniejszych form profilaktyki, jeśli chodzi o depresję. Świadczy to o niebywałym sukcesie tej wyjątkowej koncepcji. Programy, oparte na technikach mindfulness osiągają podobną skuteczność, jak farmakoterapia, jeśli chodzi o zapobieganie nawrotom epizodów depresji. Potwierdziły to już badania z 2016 r. Co ważne, nie niosą one ze sobą skutków ubocznych, które nieodłącznie związane są z długotrwałym zażywaniem leków.

O tym, co daje mindfulness dowiesz się z artykułu na blogu Przystanek Mindfulness, który porusza wskazaną tematykę i dokładnie przedstawia sfery, na które oddziałuje mindfulness. Odwiedź stronę i poznaj inne możliwości zastosowania praktyki uważności. 

Profilaktyka uważności a leczenie zaburzeń lękowych

Zaburzenia lękowe na ogół idą w parze z depresją. Towarzyszą im wypieranie emocji, stałe zamartwianie się i natrętne myśli. Koncepcja mindfulness pozwala w znacznym stopniu ograniczyć zachowania obsesyjno-kompulsywne, odwracając od nich uwagę i nakierowując myśli na otaczającą rzeczywistość. Parmentier i współpracownicy udowodnili, że praktyka mindfulness poprawia codzienne funkcjonowanie pacjentów, redukując znacząco epizody zamartwiania się i nawracających negatywnych myśli, określanych mianem ruminacji. Niemniej jednak trening uważności ustępuje w tym przypadku efektom, płynącym z terapii poznawczo-behawioralnej, która powinna być leczeniem pierwszego rzutu w przypadku tego typu zaburzeń.

Stres w treningu uważności

MBSR to program nastawiony na redukcję stresu, zalecany wszystkim tym, których dotykają różnorodne problemy zdrowotne, wynikające z nadmiaru sytuacji stresowych. To najstarszy z programów mindfulness. Stres wynika przede wszystkim z naszego podejścia do danej sytuacji. Indywidualna interpretacja generuje zdenerwowanie, które z kolei przekłada się na doznania fizyczne. W redukcji stresu ważną rolę może odgrywać również medytacja, dążąca do uzyskania harmonii ciała. To z kolei przyczynia się do pojawienia się pozytywnych odczuć i emocji, odmiennych od tych, których człowiek doświadcza w sytuacji napięcia i zdenerwowania.

Praktyka uważności a uzależnienia

Uzależnienia to jedna z form ucieczki od bólu, który trawi człowieka od wewnątrz. Uzyskanie samoświadomości w zakresie własnych myśli i uczuć, pozwala na zapoznanie się z mechanizmem powstawania tzw. „głodu”, co z kolei umożliwia szybką reakcję, gdy zaczyna się on pojawiać. Trening uważności buduje kontakt z emocjami i myślami, co może stanowić sygnał ostrzegający przed nadejściem głodu. Dzięki temu istnieje możliwość błyskawicznego skupienia się na wartościowych emocjach lub też czynności, uwalniającej od myśli, związanych z nałogiem.

Choroby somatyczne a praktyka mindfulness

Uważność nie wyleczy najczęstszych chorób somatycznych, takich jak choroby serca, nadciśnienie czy zaburzenia psychiczne. Może jednak zmniejszyć dolegliwości i spowodować wycofanie się objawów. Mindfulness i medytacja pozwalają rozluźnić się i zredukować napięcie. Sprzyja to relaksacji, ale również i redukuje ból u tych, którzy doznają go chronicznie. Badania nad wpływem technik uważności na organizm ludzki wciąż trwają, a ich rezultaty w dalszym ciągu zaskakują sceptyków. Co więcej, skuteczność programów można niekiedy porównać z efektami farmakologii i psychoterapii, choć nakłady finansowe, ponoszone przez chorego, są w tym przypadku znacznie mniejsze.